Na onze rondreis door Griekenland verblijven we nog drie dagen in Athene. Vrienden hadden gezegd, dat twee dagen voldoende is voor Athene. Ik als citytripfreak kon dat moeilijk geloven. Hoe kun je in hemelsnaam zo’n oude stad bezichtigen in slechts twee dagen? Zelfs in kleinere steden verblijf ik al snel drie tot vier dagen. Het antwoord is eigenlijk heel simpel; ja, je kunt de belangrijkste bezienswaardigheden van Athene makkelijk in twee dagen zien, maar als je meer wil zien moet je toch echt drie tot zeven dagen uittrekken. Er zijn tientallen musea te bezichtigen.
De voorstelling die ik vooraf van Athene had blijkt uiteindelijk compleet niet aan te sluiten bij de werkelijkheid. Athene is vooral een stad met veel tegenstrijdige eigenschappen. Athene is mooi maar ook lelijk, druk maar ook rustig, oud maar ook nieuw. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Hoe dan kan? Dat lees je hier onder.
Wat mij het meest opvalt in Athene is dat alles maar dan ook alles onder de graffiti zit. Ik heb nog nooit een stad gezien die zo veel en vies is onder geklad. Gelukkig worden de historische sites redelijk bespaard, maar dan heb je het ook wel gehad. Alle muren, roldeuren, kolommen enz. zijn beklad, zelfs verkeersborden, informatieborden. Alles. Bah! Het zet me aan het denken. Waarom? Het enige wat ik mij kan bedenken is; ongenoegen, frustratie, expressie, verzet, werkeloosheid, geen toekomst, verveling en dat soort eigenschappen. Artistiek is het zeker niet, maar dat geldt wel voor de vele muurschilderingen die er zijn. De muurschilderingen zijn vooral kleurrijk, origineel, groot en artistiek. Je ziet ze overigens in alle steden steeds meer verschijnen. Je mag zelf bepalen wat je er van vindt.
Buiten de archeologische sites is Athene helemaal geen oude stad. Dat verbaasde mij enorm. Je zult dan ook vrij weinig historische gebouwen zien. Tot tweehonderd jaar geleden was Athene een onbeduidend dorp van hooguit 4.000 inwoners. Veel bewoners leefden tussen de tempelruïnes. Zelfs nadat de Grieken in 1821 tegen de Turkse heerschappij in opstand waren gekomen en de strijd met een overwinning in 1828 had beslecht, werd Athene nog steeds niet uitverkoren als hoofdstad. Pas in 1829 werd de Griekse onafhankelijkheid erkend en in 1833 volgde Athene het kleine Nauplion op als hoofdstad van het nieuwe koninkrijk. Daarmee is Griekenland zelfs nog jonger dan Nederland! Eind 19de eeuw was Athene nog maar een kleine stad met 100.000 inwoners. In de decennia daarop werd een nieuwe stad ontworpen. In schril contrast met de archeologische schoonheid staan de stadswijken die uit de grond werden gestampt. Na de nederlaag tegen de Turken in 1923 verdrongen zich honderdduizenden woningzoekende Griekse vluchtelingen naar Athene. Na de Tweede Wereldoorlog begon de grote leegloop van het platteland naar de grote steden en weer braste Athene uit haar voegen. In de 20e eeuw maakt Athene een enorme groei door. Dit verklaart waarom er redelijk weinig oude bebouwing is in de stad. Het voelt niet historisch aan. Nu telt Athene circa 700.000 inwoners, terwijl het gehele stedelijke gebied van de metropool circa 4-5 miljoen inwoners telt. Door deze ontwikkeling heeft Athene zijn typische uitstraling en karakter gekregen, waardoor Athene echt helemaal anders is dan alle andere hoofdsteden in Europa. Dat was voor mij bijna een cultuurschok. Hier kun je je niet op voorbereiden. Het overkomt je. Dit is ook de reden waarom mensen zeggen dat je Athene in twee dagen kunt bekijken. Het is een stad met twee gezichten, archeologisch en modern tegelijk.
Het centrum van Athene is heel compact. In die zin is alles eenvoudig te voet te bereiken, maar het zijn andere dingen die je wandeling mogelijk beperken. In de zomer kan het zeer heet zijn in de stad, waardoor je lever loom op een terrasje rondhangt dan bezweet door de stad gaat wandelen. De ‘nieuwe’ stad is redelijk vlak, maar het heeft wel een aantal steile heuvels verspreid over de stad. En je raadt het al, een aantal bezienswaardigheden zijn bovenop deze heuvels. Dat wordt klimmen dus. De belangrijkste heuvels zijn: Akropolis, Lykavittós en Filopappou.
Misschien ben ik af en toe negatief over Athene maar toch verblijf ik er graag. Athene is een gezellige stad met veel restaurantjes. ‘s-Avonds buiten eten op een terras is bijna dagelijks mogelijk. Mensen leven op straat dankzij een warm klimaat. Genoeg argumenten voor een citytrip naar Athene.
Hieronder de hoogtepunten van Athene tijdens onze vakantie.
Agora van Athene
Dit is de grootste archeologische site van Athene. Het vormde in de oudheid, net zoals de agora’s in andere Griekse steden, het centrum (letterlijk ‘verzamelplaats’) van de stad. Agora ontstond rond het begin van de 6e eeuw v.Chr. Hier lagen de belangrijkste gebouwen voor bestuur en rechtspraak en er vonden markten en religieuze feesten plaats. Het meest indrukkende en best bewaarde gebouw is de Tempel van Hephaistos (ook wel Theseion genoemd) uit de tweede helft van de 5e eeuw v.Chr. De tempel is een zogenaamde Dorische peripteros. Dat wil zeggen dat het gehele gebouw is omgeven door een rij Dorische zuilen: aan de korte kanten 6 zuilen en aan de lange kanten 13 zuilen. De zuilen staan om de cella, het eigenlijke heiligdom waarin de godenbeelden hebben gestaan. Alle 34 zuilen staan nog overeind.
In de jaren 1953-56 werd de Stoa van Attalus herbouwd om te dienen als museum (het Agora Museum) en werkruimte voor de archeologen. In het museum zijn voornamelijk standbeelden, reliëfs en resten van de versiering van de bouwwerken op de Agora te zien.
Akropolis
Athene is een stad van heuvels en het Akropolis ligt bovenop een van die heuvels, waardoor het al snel vanuit alle stadsdelen zichtbaar is. Het Akropolis is misschien wel een van de beroemdste bouwwerken van de wereld. Het is het eerste grote bouwwerk in de geschiedenis van de mensheid dat in democratische staat tot stand kwam en uiteraard staat het op het Unesco erfgoed. Het is nummer 1 van de bezienswaardigheden in Athene.
Als makke schapen volgen we sloom de toeristenstroom die het 156 meter hoge tafelgebergte beklimt. Het Akropolis is niet echt een ‘doe ding’. Het is eigenlijk niet meer dan een wandeling langs de oude gebouwen die vanwege de leeftijd in een behoorlijk slechte staat zijn. Hierdoor kun je de ruïnes alleen van een afstand bekijken. Als eerste zien we het Dionysustheater. Dit is het oudste theatergebouw in Europa en de bakermat van de antieke tragedie. Het werd gebouwd in negen verschillende bouwfasen vanaf de 6e eeuw v.Chr. Het mooie is dat je er nog steeds mag lopen en zitten. In fantasie zie ik Griekse toneelspelers een stuk spelen van een Griekse mythologie. De volgende arena is de Odeion van Herodes Atticus. Hier worden op zomeravonden regelmatig opera’s, balletvoorstellingen, concerten en antieke Griekse tragedies uitgevoerd onder de blote Atheense hemel. Het hele zitgedeelte is gerenoveerd, maar de toneelmuur is nog van 161 n.Chr. Via een aantal minder interessante ruïnes kom je bij het Parthenon, letterlijk en figuurlijk het hoogtepunt van de Akropolis. Het Parthenon was de tempel voor Athena Parthenos (de Maagd), die de beschermgodin was van de stad Athene. De tempel vormt het hoogtepunt van de Atheense bouwkunst in de klassieke periode. Het is voltooid in 447-432 v.Chr. De tempel heeft een indrukwekkende afmeting van 69,51 × 30,86 meter en het telt 46 zuilen die circa 10 meter hoog zijn. Sinds 1975 is men bezig met de renovatie van het bouwwerk. Een speciaal voor dit werk vervaardigde kraan kan weggeklapt worden als er geen bouwwerkzaamheden zijn, maar desondanks is de kraan toch wel dominant aanwezig. Voor mij vormt het een heel tegenstrijdig en botsend plaatje. De oude Grieken gebruikten toch ook geen moderne kranen om bouwwerken te maken? Het is hightech versus ambachtelijk vakmanschap. Het zet me aan het denken; moet de ruïne nou wel of niet gerenoveerd worden? Willen we een ‘originele’ ruïne of moet de mens ingrijpen in de historie? Het Parthenon is zwaar beschadigd tijdens het Venetiaans beleg van 1687. Het Parthenon wordt niet hersteld tot een pre-1687 toestand, maar de schade veroorzaakt door de explosie wordt zo veel mogelijk hersteld. Dit betekent dat de kolommen weer recht gezet zijn en daar waar noodzakelijk delen hersteld zijn met nieuw wit marmer, waardoor het heel herkenbaar is wat nieuw is. In 2020 zullen de werkzaamheden gereed zijn.
Erechtheion is een der voornaamste heiligdommen van Akropolis. De tempel in Ionische stijl werd tussen 421 en 406 v.Chr. opgetrokken in Pentelisch marmer. De tempel is beroemd om de zes zuilen die de vorm hebben van 2,3 m hoge vrouwenfiguren wier hoofden als kapiteel dienen. De zuilvrouwen noemt men kariatide. Momenteel zijn deze vervangen door kopieën. Van de originele zuilen bevinden zich er vijf in het Akropolismuseum en één in het Londense British Museum.
Anafiótika
Dit wijkje ligt ten noordoosten van de Akropolisheuvel. Het is het meest idyllisch deel van Athene. We ontdekken het per toeval. Er zijn zelfs relatief weinig toeristen. Dit is wat je ziet in de reisbrochures. Prachtig. De steegjes zijn vaak niet breder dan ongeveer 80 cm. Witte slingerende trapjes met bloempotten, veel groen, kleine witte huisjes en een prachtig uitzicht op de Lykavittós heuvel. Souvenirwinkels noch tavernes verstoren het beeld. Maar tegelijkertijd ook erg armzalig met hier en daar golfplaten. Ik krijg zelfs de indruk de sommige huisjes niet meer bewoond worden, of omdat de huizen te weinig luxe bieden of omdat men gevlucht is voor de toeristen die dagelijks langs hun huis lopen. En zelfs hier is de witte muur langs het wandelpad vol gespoten met graffiti.
Archeologisch Museum
Het is aannemelijk dat veel meer mensen naar het Akropolis Museum gaan, dat naast het beroemde Akropolis ligt, maar wij kiezen voor het Archeologisch Museum ten noorden van het centrum, omdat dit museum een veel grotere en indrukkende collectie heeft. In dit grootste museum van Griekenland zijn kunst- en gebruiksvoorwerpen van meer dan vijfduizend jaar Griekse geschiedenis ondergebracht. Een paradijs voor de archeologische liefhebber.
Megali Mitrópoli (Grote Metropolitaan)
Athene bulkt niet van de grote, mooie en bijzondere kerken zoals je dat bijvoorbeeld in Rome of Boedapest ziet. De meeste kerken zijn klein, maar de Grote Metropolitaan of Megali Mitrópoli vormt daar een uitzondering op. Deze kerk staat het hoogst in rang van alle Griekse bisschopskerken. Groot en statig staat deze bisschopskerk op het Metropolis plein. Het kleine 900 oude byzantijnse Agios Eleftherios kerkje, dat er naast staat, valt bijna in het niet. De Grote Metroplitaan heeft een schitterend interieur met – zoals zoveel kerken in Griekenland – prachtige fresco’s.
Lykavittós heuvel
Ik moet bekennen, we zijn niet naar de Lykavittós heuvel geweest, maar omdat deze heuvel zo uitdrukkelijk aanwezig is in de stad wil ik er toch iets over vertellen. Met 277 meter hoogte torent deze heuvel letterlijk boven alles uit in Athene. Met diverse buslijnen kun je de top bereiken, maar dat kan ook met een bergtrein vanaf de Aristippou (straat). De heuvel wordt bekroond door de witte kapel Agios Geórgios uit 1834. Op de toppen na is de heuvel helemaal begroeit met bomen waardoor er buiten het uitzicht niet veel te beleven valt.
Overige archeologische sites in Athene
Athene heeft naast het Agora een groot aantal archeologische sites in het hart van het centrum. De bekendste daarvan zijn: Kerameikos, Hadrian’s Library, Roman Agora en het Olympieion. Voor wie het wil kan ze allemaal bezoeken, maar uiteindelijk vertonen ze wel veel overeenkomsten. Vanwege de leeftijd zijn het veelal niet meer dan ruïnes.
Nationale Tuin van Athene
De Nationale Tuin ligt ten oosten van het centrum bij het parlementsgebouw. In 1836 werd het paleispark aangelegd. Weg van de drukte is dit een heerlijk park om even tot rust te komen. Het is een prachtig bosrijk park met slingerende wandelpaden en bloemperken.
Pláka
Ten noordoosten van de Akropolisheuvel ligt het ‘jonge’ historische centrum van Athene dat nu het meest toeristische gedeelte is van Athene. Voor de één een walhalla en voor de ander is het een te vermijden gebied. Vooral nabij Monastiraki is het een aaneenschakeling van souvenirwinkels. Je vindt het eigenlijk vanzelf, want je wordt er gewoon naartoe gezogen! Gezellig, dat zeker wel. Druk, tuurlijk, vooral dat. Maar gelukkig zijn de verkopers niet agressief en kan je rustig rondkijken. Er zijn misschien wel een miljoen dingetjes te koop. Ja dingetjes, want in de regel is het veel prullaria, van ‘houten lullen’ tot mooie marmeren schaakborden met Griekse figuren. You name it. Tavernes en terrassen maken het plaatje compleet.
Platía Syntágmatos (Sýntagma plein)
Wellicht het bekendste plein van Athene is de Platía Syntágmatos, ofwel het plein van de grondwet (Sýntagma). Hier vinden regelmatig protesten plaats. Het plein wordt vaak als een bezienswaardige plaats beschreven in reisgidsen, maar persoonlijk kon mij het plein weinig bekoren wat hoofdzakelijk veroorzaakt wordt door de verkeersdrukte. Gebouwen die aan het plein staan zijn nou ook weer niet zo heel indrukwekkend. De meeste toeristen komen naar het plein voor het bekijken van het parlementsgebouw en de Evzone wachters. Het grote en indrukwekkende parlementsgebouw (Voulí ton Ellínon) uit 1842 is oorspronkelijk gebouwd als paleis voor koning Otto I. Voor het paleis ligt het graf van de onbekende soldaat, maar het marmeren graf is zo eenvoudig dat het je makkelijk ontgaat. Alle aandacht gaat uit naar de twee Evzone-wachters in traditionele 19e eeuwse uniformen die ‘zogenaamd’ de wacht te houden. Elk heel uur wordt de wacht afgelost, dat met strak ceremonieel plaatsvindt. Aan dit plein liggen enkele grote en dure hotels zoals ‘Hotel Grande Bretagne’, het oudste en bekendste hotel van de stad. In dit hotel hebben veel beroemdheden gelogeerd en het was tijdens de Tweede Wereldoorlog het hoofdkwartier van de Duitse bezetters.
Het presidentieel paleis alsmede de ambtswoning van de premier zijn gelegen achter het parlementsgebouw en de nationale tuin, aan de Irodou Attikou. De Evzone-wachters houden tevens wacht voor het presidentiële paleis en voeren ook de ceremonie van de wisseling van de wacht uit.
Stisikleous
Stisikleous is een wandelpromenade rondom het Akropolis. Ooit was dit een gewone straat maar nu is het geheel autovrij gemaakt. Het is er altijd druk met toeristen. De redenen daarvoor zijn divers. Het is de weg naar het Akropolis. Bij hoge temperaturen met lichte kleding kun je er heerlijk flaneren. Er zijn terrasjes in overvloed. Of je vindt het heerlijk te snuffelen tussen de vele souvenirkraampjes. Maar je ziet er ook veel kunstenaars en hobbyisten die kleine spulletjes verkopen die ze thuis of ter plekke maken. De ‘rondweg’ eindigt of begint – het is maar net hoe je het bekijkt – bij het Akropolos Museum en eindigt onder het centrum.
Wil je ook weten hoe we de rondreis door Griekenland ervaren hebben, lees dan hier het verslag. Veel plezier in Griekenland als dit verslag een inspiratiebron was voor je volgende reis.
De belangrijkste musea van Athene:
Athene kent een groot aantal musea met een grote verscheidenheid. Alleen al hierom is twee dagen erg kort voor een reis naar Athene.
Acropolis Meuseum, 15 Dionysiou Aeropagitou St.
Athens Municipal Gallery, 51 Pireos St.
Athens National Archaeological Museum, 44 Patision
Benaki Museum, 1 Koumpari
Byzantine & Christian Museum, 22 Vasilissis Sofias
Eleftherios Venizelos Museum, Eleftherias Park
Emotions Museum of Childhood, 7 Karatza
Epigraphic Museum, 1 Tositsa
Exile Museum, 31 Agion Asomaton
Frissiras Museum, 3 Monis Asteriou
G. Gounaropoulos Museum, 6 G. Gounaropoulos St. Ano Illissia
Hellenic Children’s Museum, 14 Kidathineon
Hellenic Motor Museum, 33-35 Loulianou & Tritis Septemvriou
Herakleidon Museum – Art & Mathematics, 16 Irakleidon St.
Ilias Lalaounis Jewelry Museum, 12 Kalisperi & Karyatidion St.
Industrial Gas Museum, 100 Pireos & Persefonis
Jewish Museum of Greece, 39 Nikis St.
Katina Paxinou Museum, 20 Agiou Konstantinou & Menandrou
Kerameikos Museum, 148 Ermou St.
Museum of Athinais, 34-36 Kastorias St.
Museum of Cycladic Art, 4 Neofytou Douka St.
Museum of Folk Art & Tradition, 6 Chatzimichali
Museum of Greek Children’s Art, 9 Kodrou
Museum of Greek Folk Art, 17 Kydathineon
Museum of Greek Folk Musical Instruments, 1-3 Diogenous
Museum of the City of Athens, 5-7 Paparrigopolou St.
Museum of the History of the Greek Costume of the Lyceum Club of Greek Women,
7 Dimkritou
Mijn persoonlijke top 10 van Athene:
1. Akropolis
2. Archeological Museum
3. Anafiótika
4. Plaka
5. Grote Metropolitaan
6. Agora van Athene
7. Stisikleous
8. Nationale Tuin van Athene
9. Platía Syntágmatos
10. Akropolis Museum
Klik hier voor meer foto’s van Athene.
Veel plezier in Athene.
Volg mijn reis 