In mijn onstopbare drang in het ontdekken van de wereld ga ik steeds op zoek naar nieuwe steden en streken. Dit keer is het Marseille. Marseille is niet zomaar een stad. Het is de tweede grootste stad van Frankrijk met ca. 860.000 inwoners en het heeft de grootste haven van Frankrijk. De stad wordt misschien te makkelijk als oninteressante havenstad bestempeld, maar dat is onterecht, want het centrum is historisch en bezienswaardig. Desondanks is het nog niet echt populair bij citytrippers. Opvallend detail trouwens, dat het grote en machtige Frankrijk maar één miljoenenstad heeft. In Marseille is toerisme nog in opkomst. Dat merk je onder andere aan de hotelprijzen, die zijn namelijk nog betrekkelijk laag evenals vliegtickets. De stad is echter goed bereikbaar per vliegtuig en TGV vanuit Parijs. Nederlandstalige reisgidsen zijn er niet over de stad, maar met dit reisverslag en onderstaande internetlinks moet het wel lukken om een beeld te vormen over de stad.
Marseille is een multiculturele stad die met name overspoeld is door Afrikanen. En daar zit nu net het probleem. ‘Gelukzoekers’ uit Afrika hebben de laatste eeuw er voor gezorgd dat de levensstandaard in Marseille op een laag niveau ligt. Enerzijds is dat wel logisch want een havenstad heeft nou eenmaal veel laagbetaalde arbeiders nodig. Al deze immigranten brachten hun eigen cultuur mee. De Franse keuken werd veelal verdrongen door fastfoodrestaurants zoals shoarmatenten, doner kebab en pizzatenten. Criminaliteit nam toe. Alcoholgebruik nam toe. De keren dat ik iemand met een blik bier op straat zag lopen was erg groot. De verloedering trad toe en dat blijkt met name uit de vele graffiti op straat. In die zin is Marseille gewoon een vieze stad, maar voor wie oog heeft voor architectonische architectuur is Marseille een prachtige stad met veel mooie ‘parels’. Het zal nog jaren duren voordat Marseille de boel opgeknapt heeft en de graffiti verwijderd heeft. Het is de vraag of het de gemeente lukt er een aantrekkelijke stad van te maken, waardoor toerisme toeneemt.
Hoe mooi en bezienswaardig is Marseille dan eigenlijk? Marseille is een drukke stad met veel winkeltjes, pleintjes, terrasjes en cafés. Gezellig dus. Vooral als je een passieve terrasjeszitter bent houd je het lang vol in Marseille. Het heeft relatief weinig mooie musea. Marseille heeft circa vijf mooie kerken, die zeer de moeite waard zijn voor een bezoek vanwege hun schoonheid. Bezienswaardige parken zijn er slechts enkele. De authentieke stadsdelen zoals ‘Le Panier’ moet je zeker bezoeken. Gebouwen met historische architectuur zijn zeker in grote mate aanwezig al liggen die wel verspreid door de stad. Het meest bijzondere is toch wel Vieux-Port. De haven is vooral groot, gezellig, druk, welvarend, lux en uitnodigend. Maar Marseille heeft ook een andere kant en dat is wat misschien een nog grotere stempel op de stad drukt. Op veel plaatsen zie je graffiti. Veel trottoirs zijn lelijk geasfalteerd met opgelapte stukken, maar dat zie je eigenlijk wel in heel Frankrijk. De straten worden echter wel zeer schoon gehouden. Het is een echte arbeidersstad met weinig chique uitstraling. Als ik aan Marseille denk schieten de volgende woorden te binnen: jachthaven, zonovergoten, terrasjes, historisch, gezellig, maar ook shoarma cultuur, vies, schoon, druk en trainingspakkencultuur. In sommige opzichten is het net een Noord-Afrikaanse stad. Mijn ervaring over de stad is slechts gebaseerd op een eenmalig lang weekend in maart. In de zomermaanden zullen er zeker veel meer toeristen zijn.
Veel plezier in Marseille.
Een overzicht van de bezienswaardigheden die ik bezocht tijdens mijn verblijf.
Abbaye de Saint-Victor
Deze abdij bevindt zich ten zuiden van de haven. Het oudste gedeelte van de abdij in Romaanse stijl dateert uit de 5de eeuw. Het is een vrij massieve kerk met kleine raampjes. De bouwstijl is vooral heel basic en eenvoudig, zonder versieringen en daardoor heel anders dan de gemiddelde kerk. Je wordt letterlijk 15 eeuwen teruggeworpen in de tijd en dat is een zeer unieke ervaring.
In de kelders onder de kerk bevindt zich een crypte waar je eeuwoude sarcofagen kunt bewonderen. Ook hiervoor geldt, dat het zeer uniek is vanwege zijn leeftijd.
Basilique le Sacré-Coeur
Aan de Avenue du Prado ligt de vrij nieuwe basiliek die werd gebouwd tussen 1920 en 1947. Deze straat behoort tot één van de mooiste lanen van de stad. Het gebouw heeft net als diverse andere kerken in Marseille een Romeins-Byzantijnse bouwstijl.
Cathedrale de la Major
De volledige benaming van deze kathedraal is ‘Cathedrale Sainte-Marie-Majeure de Marseille’. In de omgeving van deze kerk zijn restanten te zien van andere kerken. Een nieuwe kerk werd tussen 1852 en 1896 op dezelfde plek gebouwd in Romaans-Byzantijns neostijl. Het is een kolossale kerk met een prachtig interieur en mooie bouwstijl zowel binnen als buiten. Hoogtepunten zijn de achthoekige koepel, het altaar in de Serenuskapel en de Lazaruskapel. De lengte telt een indrukwekkende 140 meter.
Cours Julien
De Cours Julien is een pittoresk pleintje dat het middelpunt vormt van het trendy Marseille. In het bruisende hart zijn veel gezellige cafés en restaurantjes. Het is vooral waar de jongere en multiculturele samenleving zich begeven. Verwacht hier geen cheque restaurants, het zijn de fastfood tentjes die hier overheersen. Veel (straat)muzikanten zorgen voor een levendige boel. Er wordt gedanst, gelachen, gegeten en vooral gedronken. Voor wie zich stoort aan graffiti kan hier maar beter niet komen. Graffiteurs hebben zowat elk stukje muur ondergespoten, zelfs bomen zijn niet ontzien. De hoeveelheid graffiti verraadt het ongenoegen van de jongeren, die overal tegen zijn en dat blijkt met name op het Cours Julien plein. In sommige reisgidsen wordt gesproken over kunstenaars, maar geloof me, het heeft niets met kunst te maken.
Eglise des Réformes
De Eglise des Réfromes is een grote indrukwekkende neogotische kerk ten oosten van het centrum. De kerk werd reeds opgericht in 1852, maar vanwege geldgebrek pas in 1888 ingewijd. Twee spitsen van 69 meter hoog bekronen de kerk. Het behoort tot de mooiere kerken van Marseille met onder andere een groot roosvenster in de voorgevel van de kerk.
Fort Saint-Jean en Fort Saint-Nicolas
De ingang van de haven van Marseille wordt bewaakt door twee forten. Deze werden rond 1660 in opdracht van koning Louis XIV gebouwd om de belangrijke haven te beschermen tegen indringers. In 1948 is de haven grotendeels vernieuwd nadat het in de tweede wereldoorlog werd vernietigd. De hoge vierkante Roy René toren werd in de 15de eeuw toegevoegd. Het is een erg groot complex met veel gangetjes, gebouwen en trappen, waar je al snel de indruk krijgt te verdwalen. In de gebouwen zijn diverse musea en tentoonstellingen ondergebracht.
Het Fort Saint-Nicolas aan de zuidzijde van de haven dateert uit 15de eeuw. De bedoeling van dit fort was niet om de stad te beschermen tegen invallen van buitenaf, maar om de opstanden van de Marsilianen onder controle te houden. De kanonnen stonden dan ook op de stad gericht! Dit fort is niet open voor publiek.
Musée Cantini
Dit kleine museum is ondergebracht in een 17de eeuws woonhuis. De collectie bevat uitsluitend schilderkunst van Franse impressionisten en surrealisten. De tentoonstellingen zijn vaak tijdelijk.
Musée des Civilisations de l’Europe et de la Méditerranée
Dit is het belangrijkste en grootste museum van Marseille. Het bevat wisselende tentoonstellingen met verschillende voorwerpen over kunst, cultuur en archeologie. Het museum bevindt zich tussen Fort Saint-Jean en de Cathedrale de la Major. Via een grote loopbrug is het museum verbonden met het fort. Naast de collectie die heel bijzonder is, heeft het gebouw zelf ook een uniek staaltje architectuur. Middels loopbruggen aan de buitenzijde kun je naar de andere verdiepingen wandelen. Daarom heen bevindt zich een tweede gevel bestaande uit een super, moderne, stalen, transparante, constructie. Het museum is een absolute must do voor de toerist.
Musée des Docks Romains
Dit is een klein museum ten noorden van Vieux-Port waar Romeinse opgravingen zijn gedaan. Te bewonderen zijn gebruiksvoorwerpen uit de Romeinse tijd. De overblijfselen van de commerciële magazijnen dateren uit de 1ste en 3de eeuw. Centraal staan grote amforen in de grond, maar ik heb geen idee waarvoor de potten dienden. De objecten illustreren de belangrijke rol die Marseille speelde in de mediterrane maritieme handel in de Romeinse tijd.
In veel Franse musea ontbreken helaas tekstbordjes in het Engels. Wanneer beseffen die eigenwijze Fransen nou eindelijk eens dat tekstbordjes in het Engels bijdragen aan niet Franstalig toerisme? Waarvan akte….
Musée Regards de Provence
Is een klein museum naast de Cathedrale de la Major. Ook dit museum heeft wisselende tentoonstellingen van moderne kunstenaars.
Notre Dame de la Garde
Deze indrukwekkende basiliek in het zuiden van Marseille bevindt zich op het hoogste punt van de stad. Het idee hierachter is dat kerken bij voorkeur op een heuvel worden gebouwd, omdat de kerk dan dichter bij God en de hemel staat. Ten opzichte van de haven is het 160 meter klimmen om de kerk te bereiken. Met de auto kan natuurlijk ook. Vanwege de hoogteligging kun je er tevens genieten van een prachtig panorama over de stad Marseille.
De bouw van de kerk duurde van 1853 tot 1870. De kerk heeft een neo-Byzantijnse stijl, die symbool stond voor de vereniging tussen west en oost. Het is een prachtige kerk met veel marmer, mozaïeken en rijk gedecoreerde plafondgewelven.
Voor de inwoners van Marseille wordt deze basiliek gezien als de beschermster van de stad. De zestig meter hoge klokkentoren wordt bekroond met een 9,7 meter hoog verguld beeld van de Heilige Maria met kindje Jezus. Zij prijkt hoog boven de stad uit en heeft daarmee een zeer dominante positie verkregen. Het is dan ook niet gek dat de Notre Dame de la Garde de meest bezochte bezienswaardigheid van de stad Marseille is.
Bij de kerk is een museum ‘Musée de Basilique Notre-Dame de la Garde’ over kerkelijke voorwerpen, maar dat is vrij klein en niet echt interessant.
Le Panier
Ten oosten van de Cathedrale de la Major bevindt zich de wijk ‘Le Panier’. Het is de meest authentieke wijk van Marseille. De wijk is gebouwd toen er nog geen auto’s waren. De straten zijn zo smal dat het eigenlijk meer stegen zijn. De sfeervolle straatjes zijn veelal door de bewoners aangekleed met planten in terracottapotten, die langs de gevels staan. Op het centraal gelegen ‘Place des Moulins’ stonden vroeger verschillende windmolens. Nu is het gezellig ingericht met terrasjes.
Naast het plein bevindt zich het Vielle Charité waar wetenschappelijke en culturele activiteiten plaatsvinden maar ook het Egyptologische- en Archeologisch Museum is er ondergebracht.
Palais Du Pharo
Het paleis werd gebouwd tussen 1858 en 1870 in opdracht van Napoleon II. Nu zijn er diverse stadsdiensten gehuisvest, zodat het niet toegankelijk is voor publiek, maar dat neemt niet weg, dat je het links moet laten liggen. Het park is namelijk wel open voor publiek en vanuit hier heb je een schitterend uitzicht over de Middellandse Zee, Fort Saint-Jean en Vieux-Port.
Palais Longchamp
Palais Longchamp werd gebouwd naar aanleiding van een kanaal dat werd gegraven en Marseille van water voorzag. Dit indrukkende paleis in barokstijl werd tussen 1862 en 1869 gebouwd. Aan de voorzijde bevindt zich een grote waterval met vorstelijke uitstraling waar het water over meerdere terrassen naar een fontein stroomt. De waterval begint bij een indrukwekkende beeldengroep bij de zuilengang. De erg grote beeldengroep bestaat uit een half ontklede dame (waarvan ik niet weet wie ze voorstelt), die aan weerszijde wordt bijgestaan door twee eveneens ontblote dames, engelen en aan haar voeten vier stieren in een fontein. Het gebouw is zo enorm indrukwekkend en vergelijkbaar met bekende monumenten in Rome en Parijs. Het toont aan dat Marseille een eeuw geleden welvarend was en niet zo verpauperd als nu.
In de linkervleugel van het paleis is het Museum voor schone kunsten (Musée des Beaux Arts) met onder meer 2000 werken van de Franse School en in de rechtervleugel het Musée d’Histoire Naturelle veel paleontologische en mineraal voorwerpen. Achter het paleis bevindt zich een mooi park ‘Jardin du Plateau’ met nog meer beelden.
Het paleis ligt op circa twee kilometer ten oosten van het centrum in de wijk Quartier des Cinq-Avenue waardoor veel toeristen het prachtige paleis zullen overslaan, en das best jammer, want het is zeer bezienswaardig.
Vieux-Port
Deze oude haven is reeds 26 eeuwen het kloppende hart van Marseille. Met misschien wel meer dan duizend jachten in de haven zou je niet zeggen dat Marseille een arbeidersstad is. De stad heeft nou eenmaal veel gezichten en deze haven is wel de mooiste en chicste van de stad. Zelden heb ik zo’n grote jachthaven gezien. Met name in het oosten aan de kop van de haven vind je veel terrasjes op het plein. Het wemelt er van de mensen. Straatartiesten proberen een centje te verdienen. Muzikanten, dansers en acrobaten zorgen voor het vermaak van de honderden mensen. Maar het is niet alleen luxe, gezelligheid en vertier wat hier heerst. Een drukke verkeersader wurmt zich langs de haven. Het lijkt wel of al het verkeer door de stad moet. Het is bijzonder slecht geregeld, maar ach, als je hier op het terras van een biertje geniet, stoort het eigenlijk niet zoveel.
De kade van Vieux-Port werd aangelegd door Lodewijk XIV. Tijdens WOII werd Marseille echter flink gebombardeerd door de Duitsers en in 1943 gaf Hitler opdracht in de buurt van de haven meer dan 2000 huizen op te blazen. Daardoor vind je aan de haven nog betrekkelijk weinig historische gebouwen. De huidige bebouwing is in het algemeen strak en recht, maar toch niet onaangenaam. Gelukkig zijn er nog tal van oude gebouwen bewaard gebleven zoals de ‘Augustinians Eglise Saint-Ferréol les Augustins’ kerk en het schitterende stadhuis uit de 17de eeuw.
In de ochtend is er een levendige vismarkt bij het oostelijk plein aan de haven. De kraampjes worden gevuld met verse vis. Rond de markt liggen uitstekende visrestaurantjes waar je de Bouillabaisse, de heerlijke vissoep van Marseille kunt eten.
Op dit plein staat een grote overkapping met een vlak spiegeldak. Als je hier onderdoor loopt zie je de mensen op de kop lopen, hetgeen een eigenaardig en vertekend beeld geeft. Er wordt heel wat gefotografeerd.
De belangrijkste musea in Marseille:
Fort Saint-Jean, Promenade Louis Brauquier
Frac Paca, 20 Boulevard de Dunkerque
Le Musée de la Moto, 18 Traverse Saint-Paul
Memorial De La Marseillaise, 23 Rue Thubaneau
Musée Cantini, 19 Rue Grignan
Musée d’art contemporain de Marseille, 69 Avenue d’Haifa
Musée de Basilique Notre-Dame de la Garde, in de Notre Dame
Musée d’histoire de Marseille, 2 Rue Henri Barbusse
Musee d’Histoire Naturelle, Rue Espérandieu (Palais Longchamp)
Musée de la Boule Bleue, 4 Place des 13 Cantons
Musee de la Marine et de l’Economie, 9 La Canebière
Musée des arts africains, océaniens et amérindiens, Rue de la Charité
Musée des Arts décoratifs et de la Mode, 132 Avenue Clot Bey
Musée des Beaux-arts de Marseille, 7 Rue Edouard Stephan (Palais Longchamp)
Musée des Civilisations de l’Europe et de la Méditerranée, 7 Promenade Robert Laffont
Musée des Docks Romains, 28 Place Vivaux
Musée du Savon de Marseille, 25 Quai de Rive Neuve
Musée du Vieux Marseille, Maison Diamantée, 2 Rue de la Prison
Musée du Terroir Marseillais, 5 Place des Héros
Musée Grobet-Labadié, 140 Boulevard Longchamp
Musée Regards de Provence, Avenue Vaudoyer
Museum of Mediterranean Archaeology (Musee d’Archeologie Mediterraneenne), 2 Rue de la Charité
Observatoire de Marseille, 38 Rue Frédéric Joliot Curie
Villa Méditerrannée, Promenade Robert Laffont
Mijn persoonlijke top 10 van Marseille:
1. Vieux-port
2. Paleis Longchamps
3. Paleis du Pharo
4. Musée des Civilisations de l’Europe et de la Méditerranée,
5. Notre Dame de la Garde
6. Le Panier
7. Cathedrale de la Major
8. Fort Saint-Jean
9. Abbaye de Saint-Victor
10. Cours Julien
Volg mijn reis 