Stockholm 2018

Waarom Stockholm? Heel simpel, ik ben nog nooit in Scandinavië geweest en heb alleen maar positieve dingen over Stockholm gehoord. Ik werd erg nieuwsgierig. Tijd om het zelf eens te ontdekken.
Stockholm is één van de meest bijzondere noordelijk gelegen steden van de wereld. Het is een echte wereldstad die erg in trek is bij toeristen van heel de wereld. Het is ook een stad met typische Scandinavische eigenschappen. We kennen ze allemaal; Volvo’s, Saab’s, Ikea, Vikingen, hoge alcohol prijzen en heel veel vrouwen met prachtig blond haar. Stockholm is ook een echte waterstad. De stad is gebouwd op 14 eilanden en telt bijna een miljoen inwoners. Het is verstandig als toerist enige kennis te nemen van de namen van de eilanden om je te oriënteren over de bezienswaardigheden. Vanwege het water liggen de bezienswaardigheden voor veel mensen misschien te ver uit elkaar om te belopen. Gelukkig is er goed openbaar vervoer. Je kunt ook kiezen voor de Hop-on, hop-off bus. Met 32 euro pp misschien niet echt goedkoop, maar het brengt je wel naar alle bezienswaardigheden in de stad zodat je niet hoeft te zoeken, of te wandelen.
Zweeds is een prachtige taal. Je verstaat er haast niets van, maar opvallend genoeg zijn er toch redelijk wat worden die je kunt lezen, omdat ze best wel op het Nederlands lijken. Wat denk je van stadshuset, (nöd)utgång, skattkammaren. Makkelijk toch?
Stockholm – maar dat geldt voor heel Scandinavië – is duur. Een wijntje in een restaurant kost circa 10 euro en een biertje (40cl) 6-8 euro. Alcoholpercentage van bier is echter maar 3,5%. In een winkel kost een halve liter bier 2 euro. Das dan weer redelijk goedkoop.
Ik verblijf in het Central Hotel vlakbij het station en zeer centraal gelegen in het centrum van Stockholm waardoor het een prima uitvalsbasis is. Op mijn kamer liggen halters, een paraplu en oordopjes. Heb je dat ooit meegemaakt? Verwachten ze dat ik ga fitnessen op mijn kamer? Een paraplu belooft niet veel goeds. En de kamer is muisstil. Ze serveren een zeer uitgebreid buffetontbijt. Ik kies voor English Breakfast met Zweedse gehaktballetjes. Je moet je wel aanpassen natuurlijk.

Na een paar dagen door Stockholm gestruind te hebben kom ik tot de conclusie dat Stockholm niet helemaal mijn stad is. Het historische deel op het eiland Gamla stan is zeker zeer mooi, gezellig en bezienswaardig, maar je kunt er over de koppen van de toeristen lopen en als er iets is waar ik niet van houd is het dat wel. Massatoerisme is overigens iets wat steeds meer de kop op steekt. In steden als Barcelona, Rome maar ook Amsterdam zijn de bewoners toeristen helemaal zat. Het is een verschijnsel dat in de toekomst alleen maar erger wordt, omdat toerisme alleen maar verder zal groeien. Met name uit de Aziatische landen zullen steeds meer toeristen ‘onze’ kant opkomen. India en China hebben samen 2,5 miljard inwoners. Als de inwoners van die landen meer vermogend worden zal dat een enorme impact hebben op toerisme. Ondertussen is het in ons eigen Giethoorn in de zomermaanden ook al een aaneenschakeling van bootjes met Aziaten.
Andere stadsdelen van Stockholm zijn aanzienlijk minder mooi. Een groot deel van Stockholm is gewoon modern, saai en niet interessant. Stockholm staat uiteindelijk niet hoog op mijn lijstje van mooie steden. Het klinkt misschien alsof ik negatief ben over Stockholm en er spijt van heb er naartoe te zijn geweest, maar dat ben ik zeker niet. Met de kennis die ik nu van Stockholm heb zou ik zeker de stad willen bezoeken en kan het iedereen aan bevelen. Per slot van rekening ervaart en beleeft iedereen citytrips op zijn/haar eigen manier. Ik geniet telkens van de specifieke eigenschappen van een stad en besef dat steden niet allemaal even mooi kunnen en moeten zijn als bijvoorbeeld Rome. Het is juist de diversiteit van de steden dat het interessant maakt en dat geldt ook voor Stockholm.

Djurgarden

Djurgarden is een schiereiland in het midden van de Stockholm. Het is zo’n beetje het stadspark waar van alles en nog wat te beleven valt zoals: het Vasamuseet, het Abba Museum, het Aquaria Vattenmuseum, het Nordiska Museet, het Spirit Museum, het Biologisch Museum, een pretpark (Grona Lund Pretpark) en Skansen, een groot openluchtmuseum. Genoeg vertier voor jong en oud en voor een of meerdere dagen.

Gamla stan

Stockholm is ca. 1000 jaar geleden ontstaan op het kleine eilandje Gamla stan. Vinkingen richtten er een nederzetting op met een burcht. Deze brandde in 1697 geheel af en een nieuw paleis werd gebouwd. Op Gamla stan, dat oude stad betekent, bevindt zich het historisch centrum. Het eilandje is prachtig mede vanwege zijn gekleurde huizen, maar toerisme heeft helaas de overhand gekregen. Ik schat dat 90% van mensen op het eiland toerist is en er op het eiland nog nauwelijks huizen bewoond zijn. Het is een aaneenschakeling van winkeltjes, souvenirshops, cafés en restaurantjes. Gezellig? Dat zeker, en druk, zeg maar zeer druk. Voor mij allemaal iets té commercieel.
Langs het eiland ligt een drukke verbindingsweg voor verkeer van noord naar zuid, maar daar heb je als toerist weinig notie van. Het eiland zelf is zeer autoluw. Wat overblijft zijn slenterende mensen, massa’s, op de met kinderkoppen geplaveide steegjes. Het smalste steegje heet Marten Trotzigs grand, dat op zijn smalste plek niet breder is dan 90 cm. Hoewel het mede vanwege de graffiti een vies straatje is, wordt het door toeristen vaak gefotografeerd. Stortorget (Grote Markt) is het hart van de oude binnenstad. De bekendste foto’s voor brochures zijn hier genomen. Toch stelt het allemaal niet zoveel voor. Ik heb heel wat indrukwekkendere pleinen gezien in mijn leven. Naast veel terrasjes op het plein bevindt zich er ook het Nobelmuseum.

Gustaf Vasa kyrka, Vasastaden

Gustaf Vasa kyrka is een kerk die vrij noordelijk ligt in de stad, maar een wandeling er naar toe is de moeite waard. De kerk is zeldzaam prachtig met een bijzonder mooi interieur, witte beelden en een grote ronde koepel.

Kungliga Slottet (Koninklijk Paleis), Gamla stan

Nadat de oorspronkelijke burcht was afgebrand in de 17de eeuw werd een nieuw paleis gebouwd dat in 1754 werd voltooid. Het markante Koninklijk Paleis is een van de meest bijzondere bezienswaardigheden van Stockholm. In dit enorme paleis krijg je met één kaartje toegang tot het Paleis, de schatkamer, Museum Tre Kronor, Antiek Museum, de kapel en Livrustkammaren. Met zijn 1430 kamers is het Koninklijk Paleis het grootste nog als zodanig gebruikte paleis ter wereld. Bij een bezichtiging defileer je langs prachtige, historische interieurs in stijlkamers met talrijke portretten, meubilair, beelden, gebruiksvoorwerpen, sieraden, wandtapijten en vooral veel met goud bedekte ornamenten. Ik kijk mijn ogen uit in dit schitterende paleis. Prachtig.
In het paleis is een grote kapel, die al even mooi is ingericht.
In de kelder aan de zuidzijde bevindt zich de schatkamer (Skattkammaren). De schatten bestaan uit kronen, versieringen en sieraden die nog steeds in gebruik zijn. Huidige koning Carl XVI Gustaf zet weliswaar de 1,7 kg zware kroon, die 450 jaar geleden voor koning Erik XIV vervaardigd werd, niet meer op zijn hoofd. De kroon is bezet met smaragden, robijnen en parels.
Eveneens in de kelder in een vrij toegankelijk gebied aan de zuidzijde zijn prachtige middeleeuwse koetsen te bewonderen.
Museum Tre Kronor bevindt zich in de kelder en de gewelven onder het kasteel. Hier zijn archeologische vondsten opgesteld.
In het betrekkelijke kleine Antiek Museum zijn alleen beelden – voornamelijk torso’s – opgesteld van Romeinse wijsgeren en veldheren.
Voor het paleis vindt dagelijks de wisseling van de wacht plaats, dat gepaard gaat met marsmuziek. Het trekt iedere keer weer veel toeristen. Veel status hebben de bewakers niet, het wordt puur overeind gehouden om toeristische reden.

Nordiska Museet, Djurgarden

Dit museum is een van de vele bezienswaardigheden op het schiereiland Djurgarden. Het bevindt zich in een prachtig groot gebouw met vier verdiepingen. Dit mooie en indrukwekkende museum kan gezien worden als het stedelijk museum met een grote gedetailleerde collectie over de historie van Stockholm dat interessant is voor alle leeftijden. In dit museum wandel je letterlijk door de geschiedenis waarbij de tijdzones en onderwerpen chronologisch opgesteld zijn. Tot de collectie behoren onder andere: prachtige stijlkamers, kleding, huisraad en nog veel meer.

Norrmalm

Norrmalm is het drukke centrum van de stad waar veel winkels zijn. Drottninggaten is een kaarsrechte autoloze winkelstraat met grote winkeltekens zoals Ahléns waar je helemaal uit je dak kan gaan. Tenminste, als je van shoppen houdt. Uiteindelijk loopt de winkelstraat in het zuiden bijna naadloos over in de toeristische winkelstraat van Gamla stan.
Ik moet eerlijk bekennen, Norrmalm is niet het stadsdeel waar ik warm van word. De meeste gebouwen zijn modern zonder enige architectonische schoonheid, maar och, de shopper merkt daar niet van. Het is niet historisch.

Riddarholmskyrkan, Riddarholmen

Deze kerk heeft een opvallende gietijzeren spits die in 1840 is aangebracht nadat de vorige spits afgebrand was. In de kerk bevinden zich de graftombes van de koningen Gustav II Adolf (1594-1632), Karl XII (1682-1718) en Gustav V (1858-1950) de overgrootvader van de huidige koning. De kerk staat ook in het teken van de heraldiek en hangt helemaal vol met wapenschilden van prominente personen, bijna als een museum.

Skeppsholmen

Skeppsholmen is een klein eilandje gelegen tussen de eilanden Gamla stan en Djurgarden. Zo druk als het op Gamla stan is, zo rustig is het op Skeppsholmen, bijna saai. Vanuit het eiland heb je een prachtig uitzicht op de eilanden waar het tussen ligt. Het belangrijkste vertier op het eiland is het Moderna Museet (moderne kunst) en Ostasiatiska Museet (Oost Aziatisch Museum).

Stadshuset (stadhuis), Kungsholmen

Het stadhuis met de 106 meter hoge toren staat op het puntje van een schiereiland en is daardoor goed te herkennen vanaf veel zijden in de stad. Het grote, markante gebouw uit 1923 is een kruising tussen nationaal-romantische en moderne stijlen. Alleen met een gids zijn de mooiste zalen van het gebouw te bezichtigen. De rondleiding begint in de Blauwe Zaal (Bla Hallen) die helemaal niet blauw is. De architect vond de rode, ruwe bakstenen zo mooi, dat hij uiteindelijk de muren niet liet schilderen. Alle stenen zijn stuk voor stuk handmatig bewerkt (gebeiteld) waardoor de ruwe oppervlakte ontstond en het lijkt alsof het al heel oud is. Jaarlijks op de sterfdag van de in 1896 overleden wetenschapper en ondernemer, Alfred Nobel, staat de Blauwe Zaal in de schijnwerpers. Dan vindt het galadiner voor de Nobelprijswinnaars plaats met de koning en 1300 genodigden.
In de raadzaal vergadert de gemeenteraad iedere drie weken. Het mooiste van de zaal is het plafond. De 19 meter hoge houten constructie roept Vikingromantiek op met geschilderde taferelen uit de stadsgeschiedenis. Het lijkt nog het meest op een omgekeerde houten constructie van een schip.
De Gouden Zaal doet zijn naam eer aan; de muren zijn bewerkt met een mozaïek van 19 miljoen met bladgoud bedekte stukjes glas, maar toch werd er maar 10 kg goud gebruikt. Het midden van de noordelijke muur toont het mozaïek Mälardrottningen, de legendarische koningin van het Mälarmeer. Ze verbeeldt Stockholm in menselijke vorm. Ze zit op een troon en naast haar staan personen en gebouwen uit andere delen van de wereld.
Vanaf de Prinsengalerij heb je een prachtig uitzicht over het Mälarmeer en de historische stad. Aan de andere kant van de zaal zie je hetzelfde in een fresco schildering.

Storkyran, Gamla stan

Dit is de domkerk waar huwelijken en kroningen van de koninklijke familie plaatsvinden. De kerk kreeg in de 18de eeuw een passend barok uiterlijk. Binkvanger in de kerk is de meer dan 3,5 meter hoge beeldengroep van de heilige Joris met draak en maagd uit 1489. Het indrukwekkende beeld toont hoe Joris te paard een draak bedwingt.

Vasamuseet, Djurgarden

De Vasa is een in 1628 gezonken oorlogsschip. Het was 62 meter lang en had drie masten. In haar tijd was de Vasa de trots van de Zweedse marine, het grootste van de Oostzee en misschien wel van heel de wereld. Het had veel weg van een drijvende burcht met 64 kanonnen, die verdeeld zijn over twee verdiepingen. Meteen toen het te water werd gelaten kapseisde het schip, ca. 50 bemanningsleden kwamen om. Op de voorsteven zit een afbeelding van een springende leeuw van 3 meter. De achtersteven is zelfs over de volledige oppervlakte bekleed met afbeeldingen. Aan en in het schip zijn ca. 700 houten beelden aangebracht. De afbeeldingen moesten indruk maken op de vijand. Het schip is een waar kunstwerk. Meer dan 300 jaar lag het op de bodem van de Oostzee. Pas in 1957-1961 lukte het om het schip te bergen. Het werd helemaal opnieuw opgebouwd en geconserveerd. Een speciaal museum werd gebouwd en geopend in 1990. Er zijn zeven verdiepingen in het museum waardoor je het schip op alle niveaus en van alle kanten kunt bekijken. Vooral de afmetingen en de beelden maken grote indruk op je. Had ik gezegd, dat het schip door Nederlandse scheepsbouwer Henrik Hybertsson is gebouwd!

De belangrijkste musea in Stockholm:

ABBA The Museum, Djurgårdsvägen 68

Almgrens Sidenväveri, Repslagargatan 15

Aquaria Water Museum, Falkenbergsgatan 2

Bellman’s House, Urvädersgränd 3

Bonniers Konsthall, Torsgatan 19

Carl Eldhs Ateljémuseum, Lögebodavägen 10

Dansmuseet – Rolf de Mare’s Museum of Movement, Drottninggatan 17

Forum För Levande Historia, Stora Nygatan 10-12

Fotografiska, Stadsgårdshamnen 22

Gustav III’s Museum of Antiquities – The Royal Palace, Kungliga Slottet

Hallwyl Museum, Hamngatan 4

House of Amber Stockholm, Birger Jarlsgatan 22

Ivar Lo-Johansson Museet, Batugatan 21

Jewish Museum Stockholm, Hälsingegatan 2

Leksaksmuseet, Tegelviksgatan 22

Magasin 3, Frihamnsgatan 28

Maritime Museum, Djurgårdsbrunnsvägen 24

Moderna Museet, Exercisplan 4

Museum of Biology, Hazeliusporten 2

Museum of Ethnography, Djurgardsbrunnsvagen 34

Museum of Far Eastern Antiquities, Tyghusplan

Museum of Medieval Stockholm, Strömparrterren 3

Museum of Mediterranean and Near Eastern Antiquitie, Fredsgatan 2

Museum Tre Kronor – The Royal Palace, Kungliga slottet

Nationalmuseum, Sergels Torg

Nordic Museum, Djurgårdsvägen 6-16

Polismuseet, Museivägen 7

Postmuseum, Lilla Nygatan 6

Prins Eugens Waldemarsudde, Prins Eugens Väg 6

Royal Armoury, Slottsbacken 3

Royal Coin Cabinet, Slottsbacken 6

Royal Swedish Academy of Arts, Fredsgatan 12

Royal Treasury – The Royal Palace, at the Royal Palace

Skansen – Akvariet, Djurgårdsslätten 49-51

Skansen Open-Air Museum, Djurgårdsslätten 49-51

Spiritmuseum, Djurgårdsvägen 38

Stockholm City Museum, Ryssgården

Stockholm Transport Museum, Tegelviksgatan 22

Strindberg Museum, Drottninggatan 85

Sven-Harrys konstmuseum, Eastmansvägen 10

Swedish Army Museum, Riddargatan 13

Swedish Centre for Architecture and Design, Exercisplan 4

Swedish Museum of Natural History, Frescativägen 40

The National Sports Museum, Djurgardsbrunnsvagen 26

The Nobel Museum, Stortorget 2

The Royal Palace, Slottskajen

The Royal Stables – The Royal Palace, Väpnargatan 1

The Swedish History Museum, Narvavägen 13-17

The Thiel Gallery, Sjötullsbacken 8

Vasa Museum, Galärvarvsvägen 14

Mijn persoonlijke top 10 van Stockholm:

1. Kungliga Slottet (Koningklijk paleis), Gamla stan
2. Een wandeling door Gamla stan
3. Vasamuseet, Djurgarden
4. Stadshuset (stadhuis), Kungsholmen
5. Nordiska Museet, Djurgarden
6. Een tocht met een rondvaartboot
7. Gustaf Vasa kyrka, Vasastan
8. Storkyran, Gamla stan
9. Riddarholmskyrkan, Riddarholmen
10. Drottninggaten, Norrmalm