Ik ga voor de tweede keer in mijn leven alleen op vakantie. En dat voelt erg goed moet ik zeggen. Niet omdat ik alleen ga, maar omdat ik hard toe ben aan een vakantie. Na een lange periode van hard en lang werken móét ik er even tussenuit. Normaal gesproken gingen we rond dit tijdstip naar Portugal. Dit jaar besloten we eens in het najaar te gaan voor de afwisseling. Het toeval is dat Marion in de meivakantie de gelegenheid kreeg om met Avans naar Malawi te gaan. Dus ik dacht als zij weg is, ga ik ook.
Mijn reisbestemming wordt Venetië, gewoon omdat het een mooie stad is. Alles in de stad is op loopafstand. Ik wil zoveel mogelijk zien in Venetië en ben van plan erg veel te gaan wandelen en fotograferen.
Venetië is een stad op zee, op 118 eilandjes en miljoenen in de lagune bodem verzonken houten palen, een door 177 kanalen doorkruist stadslabyrint van steegjes en pleintjes, een hoofdstraat bestaande uit water en uit de zee oprijzende paleizen… Het is onmogelijk en onjuist om Venetië met de gebruikelijke begrippen te willen karakteriseren. Het is droom, mysterie en wonder tegelijk.
Op 12 mei 1797 veroverde Napoleon de stad, waardoor Venetië na meer dan 1000 jaar haar onafhankelijk verloor.
De stad Venetië is eigenlijk één groot openluchtmuseum en staat op de Unesco Werelderfgoedlijst. De historische gebouwen zijn door de eeuwen heen bijna onbeschadigd en onveranderd. Moderne nieuwbouw komt er niet voor. In combinatie met het water is het uniek in de wereld.
Ik neem de shuttlebus naar Venetië en de chauffeur zet ons op een andere plek af als ik had voorbereid. Daardoor ben ik gedesoriënteerd en kan niet via de plattegrond naar het hotel Ati Boteri lopen. Ik begin gewoon te wandelen en zie wel waar ik uit kom. Het is druk met toeristen en veel mensen lopen met een plattegrond van de stad. Op enkele plekken probeer ik te ontdekken waar ik nou precies ronddool. Ik slenter wat rond, net zolang ik er achter kom. Ik weet niet eens op welk eiland ik zit, maar ik moet eens ‘Canal Grande’ tegenkomen, waaraan ik mij kan oriënteren. En dat is ook zo. Na een uur wandelen bereik ik de straat Calle dei Botteri. Ik kijk wat vreemd op, want de huisnummers lopen hier aan een zijde van de straat op en niet zo als bij ons links en rechts.
De ingang van het hotel is niet meer dan een deur en een bel met de tekst receptie, verder niets. De receptionist ontvangt mij vriendelijk en vraagt met hoeveel personen ‘ik’ ben. Ik heb immers een tweepersoonskamer en hij ziet maar één persoon. Hij snapt er niks van en begint vragen te stellen. “Waarom heb je een tweepersoonskamer?” Ik leg het uit. “Wat voor werk doe je?” Hij denkt dat ik een rijke stinkerd ben, omdat ik een tweepersoonskamer voor mijzelf heb gereserveerd. Dat is ook zo. Haha. De kamer is echter simpel, voldoende voor mij. De receptionist waarschuwt voor de kerkklok die vroeg in de ochtend luidt en op 10 meter afstand van mijn raam is. Nou geeft niet hoor. Op een bordje staat vermeld dat er niet gedronken mag worden op de kamers, nou dat zullen we nog wel eens zien!
Het is ongeveer 20 graden en ben blij dat ik de tas en de jas op de kamer kan achterlaten. Het slenteren begint. Aanvankelijk wilde ik ieder straatje in Venetië bekijken tijdens mijn vakantie, maar ik kom er achter dat het onmogelijk is. Je verdwaalt hier om de haverklap. Nauwe smalle steegjes, doodlopende stukken, kanaaltjes, dichte bebouwing, bruggetjes, allemaal dingen die je oriëntatie verstoren. Ik besluit net als iedere toerist maar wat rond te dwalen, maar probeer Canal Grande aan mijn rechterzijde aan te houden. Dat lukt voor geen meter, want niet overal langs het kanaal zijn steegjes. Na veel omwegen vind ik een brug over het kanaal en besluit eerst de wijk Canneregio in het noorden te gaan bekijken. Het sterft hier van de toeristen. Ik besluit eindelijk eens wat te gaan drinken. Het lekkere biertje kost me echter wel 7,8 euro, maar dat is dan inclusief een bak ‘gratis’ chips. Een heerlijk broodje is mijn diner. Kosten 3,8 euro, dat valt dan weer mee. Het biertje van 66 cl dat ik in de avond bij de super koop kost echter maar 1,8 euro. Ik lag me dubbel, das dan weer goedkoop. Demonstratief zet in de lege fles op de houten dakbalk van de hotelkamer. Zal ik de balk vol krijgen tijdens mijn vakantie?
De bruggetjes en de gondels in de grachten zijn geweldig om te zien. Lui laten de toeristen zich vervoeren door de gondeliers in traditionele blauwwit gestreepte shirts en strohoeden met rode band. Het lijkt Volendam wel, maar dan anders. Prachtig hoe de gondeliers de lange smalle boten met slechts één ‘roeispaan’ aan één zijde weten voort te bewegen. Schrik niet van de prijs want een tochtje bedraagt ca. 70 euro voor een half uur.
Tijdens de rondwandeling bezoek en bekijk ik nogal wat kerken. Diverse kerken zijn van buiten ronduit lelijk, maar van binnen een en al pracht en praal. In enkele kerken wordt de mis gediend. Daar blijf ik braaf achteraan in de kerk hangen en luister naar de Italiaanse mis. In Chiesa degli Scalzi (kerk) sta ik echt versteld van de schoonheid. Onlangs bedacht ik mij, wat is de mooiste kerk die ik ooit heb gezien? Maar bij het zien van deze kerk, bedenk ik mij dat deze kerk zeer hoog in het lijstje staat. Er is werkelijk geen millimeter niét versierd in de kerk. Het is een en al marmer met enorme schilderingen aan de wanden en het plafond. Prachtig. En de kerk staat daartegenover niet eens in mijn reisgids. Hoe mooi moeten die andere kerken dan wel zijn? Venetië telt 150 kerken en kloosters. Ik heb dus nog even te gaan!
Help, ik zit opgesloten. Rond 8:30 uur begint het te donderen en te regenen. Blikseminslagen en donderslagen met luide knallen volgen op korte afstand. Volgens de weersverwachtingen vallen er vandaag lichte buien. Het hotel is exclusief ontbijt. Het is dus met lege maag wachten tot het droog is, of door de regen opzoek naar een ontbijt. Via de ramen dringt een heerlijke geur van verse croissantjes mijn kamer binnen. Het eerste restaurantje is vier meter tegenover het hotel. Dat haal ik dus wel.
Als eerste bezoek ik Basillica Santa Maria Gloriosa dei Frari. Deze van buiten eenvoudig uitziende in baksteen gebouwde Franciscaanse kerk werd tussen de 13e en 15e eeuw opgericht en is 102 meter lang. Bijzonder zijn de houten balken die allemaal volledig van houtsnijwerk zijn voorzien. Links en rechts bevinden zich enorm grote kapellen met beelden. In een van de kapellen staan beelden van mensen van het zwarte ras die als steunpilaren fungeren. Tussen de figuren staan skeletten afgebeeld en dat in een kerk.
Het is in de meeste kerken verboden te fotograferen, maar vanuit mijn ‘buik’ maak ik toch overal stiekem foto’s. Ik heb het ‘piepje’ van de camera uitgezet, zodat het minder opvalt. In de kerken lopen wel medewerkers die de mensen in de gaten houdt. “No foto”, roept de man regelmatig streng naar de toeristen. Wat een baan zeg, is dat alles wat hij moet doen?
De volgende kerk is de San Rocco. In feite bestaat de kerk uit twee gebouwen nl. Scuola Grande di San Rocco en San Rocco. Het eerste gebouw is een school uit 1478 dat bekend staat om haar muur- en plafondschilderingen van de bekende Venetiaanse kunstschilder Tintoretto. Deze gebouwen zijn aan de buitenzijde wel bijzonder mooi.
Daarna volgt de Santa Pantalon die van buiten zo lelijk is, dat je haast door zou lopen, maar van binnen is het weer een al pracht en praal. Vooral het plafond dat in zijn geheel beschilderd is, is grandioos mooi.
Onderweg heb ik weer een heerlijk broodje gegeten (met spinazie als ingrediënt). Wat zijn de Italianen veelzijdig als het gaat om deeg in producten. Er zijn heel wat delicatessewinkels met typisch Italiaanse lekkernijen. Restaurants, kledingwinkels en souvenirwinkels vullen het geheel in het centrum aan tot een gezellig, levendig maar toeristisch geheel. Vooral de souvenirwinkels zijn heel opvallend. Venetië is een carnavalsstad, waarbij de mensen met carnaval gekleed gaan in prachtige kledij en maskers. Veel souvenirwinkels liggen helemaal vol met deze maskers. De maskers zien er prachtig uit, veelal in goud kleur en zijn in veel vormen te koop. Ik vraag me af of de toeristen wel de link kunnen leggen naar carnaval, als ze überhaupt al weten wat het is. Op mijn beurt vraag ik me af, wat moet je met zo’n masker? Maar het is eigenlijk vergelijkbaar met onze klompen en onze Delftsblauwe molentjes. Niks dus.
Vanwege de regen breng ik en passant nog een bezoek aan het Leonardo Da Vinci museum. In het museum zijn (imitatie) voorwerpen te zien die Da Vinci heeft uitgevonden. Het zijn hoofdzakelijk werktuigen. Een bijzonder vindingrijk persoon moet het zijn geweest.
Het weer wil maar niet echt beter worden. Het regent meer wel dan niet. Tussen de buien door kom ik in de middag net droog op de kamer. Ik besluit even te rusten. Het weer wordt toch niks meer.
Op de kamer is geen Wi-Fi, maar er is wel in een soort huiskamer op de 2e verdieping. Terwijl ik mijn verslag lig ter typen wordt een kamer verderop een vrouw heerlijk bevredigd…. Tenminste, dat denk ik als ik op het geluid moet afgaan. Ik wacht op de verlossende tekst “Yes… yes”, of in dit geval misschien wel “SiSi”, maar dat blijft dan weer uit! Waar regen al niet toe leidt!
Ponte di Rialto is Venetiaans meest bekende brug tussen de beide oevers van Canal Grande. Ik zit er op 100 meter afstand vandaan. De uit een boog bestaande 48 meter lange en 22 meter brede stenen brug, waarvoor 12.000 palen in de grond werden geslagen, vormde tot het midden van de 19e eeuw het enige voetpad over het kanaal. Het is nu het meest bewandelde, gefotografeerde en bewonderde brug van Venetië. De meeste overige bruggen over de kanalen hebben echter dezelfde bouwstijl.
Veel bekende films zijn in Venetië opgenomen, waaronder drie films van James Bond waarbij James met opgevoerde gondels door de ‘canali’ vaart en onder Ponte di Rialto.
Wie aan Venetië denkt, denkt aan water. Venetië is tot net achter de brug naar het vaste land autoloos. Al het vervoer in Venetië gaat per boot. Dit verklaart deels waarom alles hier zo duur is. Alles moet namelijk per boot aan- en afgevoerd worden tot vuilnis toe. Politie en ambulances scheuren regelmatig met luide sirenes over de kanalen. Vooral op de ca. 40 meter brede Canal Grande stikt het van de boten hetgeen regelmatig stank veroorzaakt van uitlaatgassen. Anderzijds geeft het water een zilte geur, waardoor je het idee hebt op zee te zijn. Naast de toeristische gondels varen er veel lijnboten, de zogenaamde Vaporettos, en taxiboten. Bij de smallere kanalen liggen veel privéboten, die in combinatie met de bruggetjes en de oude historische gevels een idyllisch plaatje vormen, dat vaak gefotografeerd wordt. Op de kleinere kanalen wil het wel eens stinken naar rioollucht. Bewoners van Venetië hebben dus geen auto maar een boot.
Vandaag een flinke wandeling gemaakt naar Canale Della Giudecca en weer terug via de wijk S. Marco. Op de route heb ik alle kerken bekeken die in onderweg tegen kwam. Ik denk wel 15 stuks en zal ze maar niet allemaal opnoemen en beschrijven, omdat het anders te veel van het goede wordt. Als je zoveel kerken bezoekt, die allemaal op hun beurt vol met details zijn, is het niet meer mogelijk alles te onthouden. Je hersens krijgen een soort van overshoot aan data, een geestelijke overkill. Het wordt uiteindelijk een grote ‘brei’ met de titel; ja, de kerken zijn hier bijzonder mooi. Het is goed dat ik alles (stiekem) gefilmd en gefotografeerd heb, anders is het niet meer terug te halen in je geheugen. Toch zijn er veel verschillen tussen de kerken. Sommige zijn van buiten extreem mooi, maar van binnen weer wat minder en vice versa. Sommige kerken zijn van buiten zo onopvallend dat je ze niet eens als kerk herkent, of ze staan zo in de verdrukking tussen de huizen dat ze niet eens opvallen. Veel kerken zijn toegankelijk voor toeristen, maar er zijn er ook die gesloten zijn voor een voor mij onbekende reden. De mooiste kerk aan de buitenzijde is vandaag ongetwijfeld de basiliek van Santa Maria della Salute (Heilige Maria van Voorspoed) uit 1682 in barok stijl. De witte kerk is aan de buitenzijde erg mooi versierd met beelden, de binnenzijde is echter eenvoudig.
In veel kerken zijn metersgrote schilderijen te zien met taferelen uit de Bijbel. Veel van die schilderijen zijn gemaakt door de Venetiaanse kunstschilder Tintoretto, die dus in meerdere kerken te bewonderen is. Vergelijk Tintoretto maar met Rembrandt, dan heb je een beeld van de kwaliteit en stijl.
Onderweg ook nog langs het Peggy Guggenheim museum gewandeld. Hier is een van ’s-werelds belangrijkste verzameling van moderne kunst te zien. Er staan tientallen meters lange rijen voor de ingang.
Bij het Gallerie di Accademica steek ik de gelijknamige brug over naar de wijk San Marco. De 50 jaar oude brug is een mooi exemplaar, omdat het van hout is. Het ijzeren smeedwerk op de brug hangt vol met hangsloten. Dit hebben we eerder gezien in Florence. Blijkblaar brengt het geluk als je ergens een hangslot aan monteert. Het schijnt dat je daarna de sleutel in het water moet gooien. Als druiventrossen hangen de sloten bij elkaar, honderden in totaal, waarbij met een watervaste stift de initialen van de verliefden op de sloten zijn gebracht. De sloten zijn te koop bij een ‘venter’ op de brug.
Ik ga al vroeg richting het San Marco plein en probeer iedereen voor te zijn, maar dat idee hadden een paar duizend andere toeristen ook! Het machtige Venetië wilde in de 11e eeuw een grote staatskerk. Zo ontstond het door vijf koepels gekroonde ontwerp, dat in de loop van de eeuwen constant verfraait en verbeterd werd. Er kwamen o.a. 2463 zuilen in verschillende vormen en goudkleurige mozaïeken bij. Dit is de op een na grootste mozaïekoppervlakte ter wereld (Sicilië 1). De kerk is 76,5 meter lang en 62,6 meter breed. Helaas staat de kerk (al jaren) voor een deel in de steigers en bouwdoeken, waardoor de kerk niet in zijn geheel te zien is. Man, wat is dit mooi en giga groot. De beelden en de mozaïeken zijn echt geweldig. De mozaïeken lijken net schilderijen zo klein zijn de steentjes. Na een lange wachtrij ben ik eindelijk binnen. De massa’s toeristen worden in een route door de kerk geleid. Deze kathedraal is de best bewaard gebleven Byzantijnse kerk ter wereld. Al met al sta je in ca. 20 minuten weer buiten. In tegenstelling tot de buitenkant vind ik de kerk binnen niet overweldigend. Het hele plafond is betegeld met kleine mozaïek tegeltjes, voornamelijk in de kleur goud, waardoor het allemaal wat kitsch overkomt. De vloer is echter schitterend en opgebouwd uit ontelbare stukjes verschillend marmer in mozaïek patronen. De kerk is groot en hoog, maar zeker niet groter dan bijvoorbeeld de San Marie dei Frari en Basilica dei San Giovanni e Paolo. De ornamenten zijn bovendien in deze kerken veel mooier. Ik had er meer van verwacht.
Voor de losse kerktoren van bijna 99 meter, ook wel campanile genaamd, staat een lange wachtrij. Ik besluit maar aan te sluiten. Eenmaal binnen gaan we met de lift naar boven. Das nou jammer, want ik had liever met de trap gegaan. Er schijnt een trap in te zitten in de vorm van een helling, die zelfs met paarden werd betreden. Vanuit de toren heb je prachtig mooi uitzicht over de omgeving. De lucht is strak blauw. In de toren bereik je maximale hoogte net onder de klokken. Over klokken gesproken, het was blijkbaar tijd om de klokken te luiden. Op slechts twee meter afstand begint zo’n klok van een meter hoogte te loeien. Man, wat een herrie. Leuk voor de film, maar slecht voor mijn gehoor!
Rondom een groot deel van het plein staat het paleis van San Marco, maar het paleis biedt niet zoveel bezienswaardigheden.
Even verderop ligt het Ducale paleis uit de 16e eeuw. Ik besluit niet binnen te gaan en ben liever buiten.
Vanuit het San Marco plein is het een brede boulevard richting Quartiere. Naar mate ik verder wandel kom ik steeds minder toeristen tegen. Ik wip nog even binnen bij de San Zaccaria kerk, waar de mis aan de gang is. Het is zondag en op veel plaatsen zijn er misdiensten. De Italiaanse preken zijn mooi voor de film… Achteraan kan ik ongestoord fotograferen en filmen.
Op de boulevard kom ik een Chinees bruidspaar tegen die met de bruidsreportage bezig is. Ik denk niet, dat ze hadden verwacht dat ze zoveel fotografen zouden hebben, waaronder ik. Prachtig stel, ik heb alleen de bruidegom niet gezien! lol
Aan het einde van het eiland zijn warempel bomen, een park en een bos te vinden, iets dat in het centrum nauwelijks voorkomt. Dit is een heel ander Venetië waar weinig toeristen komen. De was hangt bij veel huizen te drogen aan lijnen tussen de huizen.
Op het eiland Isola di S. Pietro bereik ik het meest oostelijke punt van het eiland, waar de San Pietro di Castello uit 1760 helaas dicht is. Was ik toch echt speciaal voor na toe gewandeld.
Bij Castello kom ik er achter dat het kasteel een militair complex is, dat niet toegankelijk is. De toegangspoort van het Arsenale is mooi versierd met beelden. In het verleden werden hier schepen gebouwd toen Venetië nog een grootmacht was.
Ik wandel verder naar San Francesco della Vigna en Basilica dei San Giovanni e Paolo. Als bij alle kerken die ik gefotografeerd heb het aantal foto’s equivalent is voor de schoonheid van de kerk, dan is deze laatste kerk toch weer een topper in het rijtje van mooie kerken. De kerk is ongelooflijk mooi versierd en groot (101 meter). Bijzonder zijn de graftombes die aan de wanden hangen zowel binnen en buiten. Santa Maria dei Miracoli is een misschien wel het tegenovergestelde, maar het bijzondere van deze kerk is dat het een strakke ‘doos’ is, waarbij de wanden met marmer zijn bekleed en het plafond met tientallen kleine portreten is beschilderd. Het altaar staat op een podium van ca. drie meter boven het ‘burger gedeelte’. Hoezo standsverschil! Er zijn haast geen kunstwerken in de kerk, maar de buitengevel is prachtig. Nog nooit heb ik zo’n kerk gezien.
Moe maar voldaan bereik ik na ca. 20-25 kilometer slenteren weer het hotel. Een paar flessen ‘Birra Moretti’ doen wonderen…
Wederom staat er een grote route op de planning vandaag. Via het San Marco plein loop ik helemaal naar het noorden door de wijk Cannaregio. Onderweg doe ik weer diverse kerken aan, waarbij ik soms verrast word door de schoonheid, maar anderzijds zie ik ook kerken die tegenvallen of na het zien van zoveel kerken niet mooi (genoeg meer) zijn. Na het bezichtigen van ca.38 kerken (in vijf dagen) kan ik enigszins de kerken met elkaar vergelijken. Nagenoeg alle kerken in Venetië zijn in de Romaanse bouwstijl. In het algemeen is de binnenkant met zijn decoraties veel mooier dan de buitenkant die vaak rechttoe rechtaan gemetseld is. En dat is enigszins jammer voor de toeristen, omdat ze zo niet getriggerd worden om naar binnen te gaan. Alle toeristen gaan wel bij de San Marco basiliek naar binnen, maar laat dat nou net niet de mooiste zijn.
Veel kerken hebben dezelfde bouwstijl, waarbij de kerk niet meer dan een eenvoudig rechthoekig gebouw is met versieringen en een fronton aan de voorzijde, dus zonder zijbeuken, een kerktoren en een klok zoals dat in Nederland zo gewoon is.
Onderweg nog door de Joodse Ghetto wijk gelopen, omdat deze met een ster in het reisboekje stond. Maar eerlijk gezegd kan mij de wijk weinig bekoren. Toch is deze wijk heel bijzonder. Toen men na de Spaanse inquisitie in de 16e eeuw bijna overal in Europa Joden kwelde en vervolgde, begon men de Joden af te zonderen. In Venetië kregen Joden een kwartier in de stad toegewezen waar zich fabrieken voor het gieten (Venetiaans ‘geto’ of ‘gheto’) van metaal waren gevestigd. De toegangspoort naar het ghetto district werd elke avond vergrendeld. Zo ontstond in Venetië in 1516 het eerste getto ter wereld.
De vakantie nadert zijn einde en ik heb heel veel van Venetië gezien. Waarschijnlijk heb ik in totaal meer dan 80 kilometer gelopen. Welke toerist heeft zoveel gezien als ik? Met een goed gevoel kan ik morgen weer naar Nederland keren. Maar eerst een Bavaria 86. Ja, ook dat is hier te koop. Die jongens uit Brabant hebben het goed voor elkaar.
Voor meer foto’s klik hier.
Volg mijn reis 