Mechelen is niet zomaar een mooie stad dat bij toeval haar historische schoonheid heeft verworven. Ook in de middeleeuwen was architectonische schoonheid afhankelijk van geld en importantie. Tot 1795 vormde Mechelen het centrum van de kleine zelfstandige Heerlijkheid Mechelen. In dat verband had het gebied dezelfde status als bijvoorbeeld Holland, Zeeland, Vlaanderen en Brabant. Gedurende een korte periode in de 15e en 16e eeuw werden de Nederlanden vanuit Mechelen geregeerd en vervulde de stad de functie van bestuurlijke hoofdstad van de Nederlanden. Deze periode heeft bijgedragen tot het uitgebreide kunstbezit en diverse bijzondere gebouwen. De stad heeft het op een na hoogste aantal beschermde gebouwen van Vlaanderen, waaronder vier Unesco-vermeldingen. Tot het Unesco erfgoed behoren: de Sint-Romboutskathedraal, het lakenhuis op de Grote Markt, het groot begijnhof en de Ommegang.
Eens in de 25 jaar trekt de Hanswijkcavalcade door de Mechelse binnenstad. Dit is een historische en religieuze optocht van ruiters en door paarden getrokken praalwagens die taferelen en figuren uit de Bijbel en de geschiedenis van Mechelen verbeelden. De Cavalcade wordt gevolgd door de Ommegang. Dit is een religieuze processie dat voornamelijk in de Zuidelijke Nederlanden (nu België) plaatsvindt. De laatste Cavalcade was in 2013. Andere steden waar nog altijd processies plaatsvinden zijn: Brussel, Hasselt, Lede, Lier en Poederlee. De Ommegang is als traditie erkend door Unesco. Sinds 2008 wordt immaterieel erfgoed door Unesco opgenomen in de lijst van ‘Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid‘. Een hele mond vol, maar het komt er op neer dat Unesco naast materiële voorwerpen ook culturele, orale tradities, performing arts, rituelen en festivals en traditionele kennis opneemt en erkend als buitengewone onderwerpen met als doel het beschermen van immaterieel cultureel erfgoed. Tot deze lijst behoren onder ander ook Belgische Bieren en het Nederlandse ambacht van molenaars. Ondertussen staan meer dan 100 items op de lijst.
Mechelen is dus niet zomaar een stad, maar een stad rijk aan tradities, rijkdom, historie en cultuur. Laat ik niet vergeten te melden dat Mechelen ook een heel gezellige en culinaire stad is met een overvloed aan restaurants, cafés en bars. Met de eigen stadsbrouwerij Het Anker wordt dat nog eens dubbel onderstreept.
Ondanks de importantie van Mechelen in het verleden is de stad eigenlijk vrij klein gebleven en telt het nu circa 85.000 inwoners waardoor het tot de allermooiste kleine steden van België behoort. De stad ligt op circa 50 minuten rijden van Breda. Vanwege de ligging is het best populair bij Nederlanders. Alle bezienswaardigheden bevinden zich binnen de ringweg om het oude centrum dat maar een diameter heeft van een goede kilometer.
Dwars door de stad loopt de rivier de Dijle. Een rivier die uiteindelijk via de Rupel overgaat in de Schelde. Voor de scheepvaart vormt de rivier allang geen belangrijke rol meer voor de stad waardoor het water nu louter een toeristische functie heeft. Langs de rivier is het Dijlepad aangelegd. Wandelend over de moderne promenade gemaakt van staal en hout heb je een prachtig uitzicht op de historische panden en het water. Toch staan er ook moderne woonpanden tussen met balkons aan de waterzijde, maar het stoort niet. Middenin de stad en toch zo rustig, wat moet het heerlijk zijn om hier te wonen.
Over de Mechelaars, die ook wel Maneblussers worden genoemd, is nog een leuke anekdote te vertellen. De naam Maneblussers hebben de inwoners te danken aan een historische gebeurtenis uit de 17e eeuw. Op een bepaalde nacht was het volle maan met een lage bewolking. Een late caféganger met een glaasje te veel op dacht dat de Sint-Romboutstoren in brand stond. Heel de stad werd opgetrommeld en mensen stonden in lange rijen emmers met water door te geven om de kerktoren te blussen. Maar er was geen echte brand, door het invallend licht van de maan dacht de dronkenlap vuur te zien. Sindsdien hebben de Mechelaars de spotnaam de Maneblussers gekregen omdat ze de maan hadden proberen te blussen.
Het Anker is een nostalgische brouwerij waarvan de geschiedenis terug gaat naar het jaar 1872. Een van de directeuren besloot vanwege de felle concurrentie te stoppen met de productie van pils en alleen nog maar speciaal bier te brouwen. Achteraf is dit de redding van het bedrijf geweest, want de vraag naar speciaal bier groeide waardoor Het Anker overleefde. Het Gouden Carolus behoort nu tot de allerbeste bieren ter wereld. Naast bier produceren ze ook hun eigen whisky. De brouwerij timmert goed aan de weg, op het terrein is zelfs een hotel waar men kan overnachten. De brouwerij bevindt zich naast het Groot Begijnhof en dat is niet bij toeval. Begijnen speelden op de brouwerij een belangrijke rol bij de productie van bier omdat het drinken van gewoon water ongezond was en het drinken van (licht) bier was dat niet. Het volgen van een toer door de brouwerij is een populaire bezigheid in Mechelen. Een gids vertelt je in letterlijk in geuren en kleuren het proces van bierproductie. Uiteraard eindigt de toer in de proefkamer waar je een glaasje trippel en Gouden Carolus voorgeschoteld krijgt.
De Grote Markt is een prachtig plein met uitsluitend historische panden waarbij het stadhuis toch wel het meest bijzonder is. Het stadhuis bestaat uit drie delen: het Paleis van de Grote Raad, het belfort en de lakenhal. Het paleis uit 1526 werd echter pas in 1900-1911 volledig afgemaakt. Het belfort is een gotisch gebouw, uit de 14e eeuw en heeft diverse barokelementen uit de 17e eeuw. De toren zelf werd echter nooit volledig afgewerkt zoals gepland. Van een echte toren is daardoor nog nauwelijks sprake. De lakenhal werd gebouwd in de 14e eeuw en werd gebruikt voor de handel in textielproducten. In 1342 woedde er een brand en werd het drastisch verbouwd. Belfort en lakenhal zijn typische Belgische gebouwfuncties. Een belfort of hallentoren is een middeleeuwse wachttoren met een stormklok. Een groep van 56 belforten in België en Frankrijk is opgenomen in de Unesco Werelderfgoedlijst. Een lakenhal is een gebouw dat zijn oorsprong kent in de middeleeuwen als handels- en stapelplaats voor het laken, een industrie die zich bezighield met het maken van wollen lakenstoffen.
Mechelen heeft een Klein en een Groot Begijnhof die al in de 13e eeuw zijn gesticht. De begijnhoven hebben niet (meer), zoals het woord doet geloven en zoals dat bij andere begijnhoven dat wel vaak het geval is, die typische hofjesstructuur met kleine huisjes er omheen. Nee, in Mechelen lijken het haast gewone steegjes met best wel grote huizen. Je moet het weten dat je in een voormalig begijnhof bent, anderzijds verraden de straatnamen wel deels de oorspronkelijke functie. De laatste 40 jaren zijn meer en meer huizen in privébezit gekomen, wat geleid heeft tot restauratie van vele panden en een algemene opwaardering van het gehele begijnhof. In België staan 13 begijnhoven tezamen op de Unesco erfgoed lijst.
Binnen het historisch centrum van Mechelen staan maar liefst acht historische kerken. De meest bijzondere daarvan zijn de Sint-Romboutskathedraal en de Sint-Pieters-en-Pauluskerk. De grote Sint-Romboutskathedraal in Mechelen is de hoofdkerk van het aartsbisdom Mechelen-Brussel. De kathedraal is vooral beroemd vanwege de ruim 97 meter hoge toren met zijn twee beiaarden. De toren beheerst het stadsbeeld van Mechelen en geldt als een van de bekendste in België. De oorspronkelijke geplande hoogte was maar liefst 167 meter, maar door geldproblemen is de toren nooit op deze hoogte voltooid. Dit verklaart de enigszins stompe top van de toren. De toren is als onderdeel van een groep van 56 belforten en kerktorens in België en Frankrijk opgenomen op de Unesco erfgoedlijst en dat is best opvallend, want de toren van het stadhuis, dat eigenlijk niet een echte toren is, heeft ook deze status. De kerk in Brabantse gotiek is in de 13e – 16e eeuw gebouwd.
Misschien ben je niet geïnteresseerd in al deze oude historie en kom je alleen voor een dagje gezellig shoppen, ook dan voel je je waarschijnlijk wel thuis in Mechelen. Met een pint in een café na afloop, heb je ongetwijfeld ook een leuke dag. Mechelen is vooral fantastisch omdat het nog zo puur is; gezellig, mooi, historisch en kleinschalig. Ben je de grote drukke wereldsteden beu, dan ben je in Mechelen op de juiste plaats. Ik weet zeker dat ik nog eens terug ga.
Klik hier voor meer foto’s van Mechelen.
De acht kerken in het centrum van Mechelen:
Begijnhofkerk, Nonnenstraat 28
Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk, Onze-Lieve-Vrouwestraat
Onze-Lieve-Vrouw-van-Hanswijkbasiliek, Hanswijkstraat
Onze-Lieve-Vrouw van Leliëndaal, Bruul (straat)
Sint-Janskerk (Sint-Jan de Evangelist), Sint-Janskerkhof (straat)
Sint-Jozef-Colomakerk, Tervuursesteenweg
Sint-Katelijnekerk, Sint-Katelijnestraat
Sint-Pieters-en-Paulus, Veemarkt 44
Sint-Romboutskathedraal, Onder-Den-Toren 12
De belangrijkste musea in Mechelen:
Brouwerij Het Anker, Guido Gezellelaan 49
Joods Museum van deportatie en verzet, Kazerne Dossin, Goswin de Stassartstraat 153
Klokkenmuseum Huis Michiels, Huis De Clippel, Korenmarkt.
Museum Schepenhuis, Steenweg 1
Museum het zotte Kunstkabinet / Het Vliegend Peert, Centrum voor oude kunst, Sint Katelijnestraat 22
Speelgoed Museum, Nekkerspoelstraat 21
Mijn persoonlijke top 10 van Mechelen:
1. Sint-Romboutstoren en kathedraal
2. Brouwerij Het Anker
3. Sint-Pieters-en-Paulus kerk
4. Grote markt
5. Kruidtuin
6. Begijnhof
7. De Dijle
8. Stadhuis
9. Paleis Margaretha van Oostenrijk
10. Vismarkt
Volg mijn reis 